Chương 6 Quỷ Tam Quốc [bản dịch]

Phỉ Tiềm muốn rời khỏi Hà Lạc nhất định phải đến thông báo trước một tiếng cho phải phép, vì thế hắn đi gặp gia chủ nhà họ Phỉ. Dù sao gặp rồi bảo: chào bác con đi, người ta cũng sẽ không ôm đùi giữ lại không cho đi phải không? Nếu không từ mà biệt, tại xã hội cực kì quan trọng lễ nghi như Đại Hán sẽ bị lên án mạnh mẽ, giới sĩ tộc sẽ cho rằng người là kẻ ngông cuồng. Cái gọi là sĩ tộc, từ thời Xuân Thu Chiến Quốc bắt đầu xuất hiện, mãi cho đến thời Tống mới suy yếu, khi nhà Minh bắt đầu thi hành chế độ khoa cử, sĩ tộc chậm rãi tan biến theo dòng lịch sử. Trước khi anh nông dân Chu Nguyên Chương lên ngôi và lập ra nhà Minh, mỗi một đời hoàng đế đều phải liên kết với sĩ tộc để phát triển quốc gia, đồng thời dùng mọi biện pháp chèn ép chính sĩ tộc. Có điều trong lịch sử những hoàng đế có thể áp chế sĩ tộc để họ ngoan như mèo trong nhà chỉ đếm trên đầu ngón tay. Cứ nhìn Đại Hán suốt ngày bị ngoại thích và hoạn quan thay phiên tranh đoạt quyền lực là biết, nguyên nhân chính là tại sĩ tộc chứ đâu? Đa số thế gia và học thuyết đều hướng thiện, lấy quốc gia làm trọng, nhưng một khi đã đụng vào lợi ích gia tộc, thường sẽ sẵn sàng chà đạp lên đạo lý mà họ luôn rao giảng. Do đó những hoàng đế đầu tiên dựa vào ngoại thích để chèn ép sĩ tộc, sau đó thế lực ngoại thích lớn lên, không còn để hoàng đề điều khiển nữa, hắn bắt đầu sử dụng hoạn quan, hoạn quan lũng đoạn liền lợi dụng phái Thanh Lưu của sĩ tộc để thanh trừng chúng. Trong tất cả các triều đại Trung Hoa, ngoại thích nhà Hán nổi tiếng nhất, rất nhiều danh nhân ra đời như Hoắc Quang, Vệ Thanh, tệ hơn thì bằng cõ Đậu Võ, Hà Tiến. Lúc này chẳng ai dám hô to đòi xử sĩ tộc, kể cả ngươi có là một tên xuyên không trang bị ngàn năm tri thức loài người cũng vô dụng. Lý do đơn giản lắm, hầu hết sĩ tộc đều nắm giữ tất cả tri thức Trung Quốc, muốn quản lý quốc gia ngươi sẽ phải dùng đến đệ tử thế gia, còn dân đen bần cùng đừng nói biết chữ, ngay cả đếm tiền còn không làm được, ngươi nghĩ gì mà để một đám mù chữ lãnh đạo quốc gia?

Gia đình Phỉ Tiềm thuộc một chi nhỏ của nhà họ Phỉ ở Hà Lạc, dòng họ này lại bắt nguồn từ đời Tần. Tổ tiên của Tần là Tần Phi Tử, con của vợ thứ, nhờ tài chăn ngựa nên được Chu Hiểu Vương tin yêu, muốn Phi Tử nối nghiệp cha nhưng e ngại bộ lạc Khuyển Nhung nổi loạn nên bù đắp bằng cách cấp cho ông thái ấp ở Tần, lấy họ Doanh để tách biệt với cha mình. Hậu duệ của Phi Tử cũng được vua Tần cấp đất phong hầu, lấy họ mới là Bùi, sau đó nhà họ Bùi lại tách ra một chi lấy họ Phỉ, dần dần biến thành sĩ tộc họ Phỉ cắm rễ ở Lạc Dương hơn trăm năm. Mặc dù dòng họ này không ai làm đến tam công nhưng cũng thường xuyên đảm nhiệm chức thái thú, huyện lệnh, bởi vậy lúc ấy Phỉ Tiềm đậu Cử Hiếu Liêm là nhờ các quan địa phương cấp thể diện cho nhà họ Phỉ. Mỗi năm Cử Hiếu Liêm rất đông nên thủ đoạn chính trị để nịnh bợ thế gia sĩ tộc không ít. Năm nay gia chủ nhà họ Phỉ tên Mẫn, tự Tử Hạo, dựa theo vai vế Phỉ Tiềm phải gọi hắn là chú. Phỉ Mẫn đang đảm nhiệm công việc gián nghị đại phu (chức quan có trách nhiệm can gián vua), quản lý dư luận quần chúng. Hiện tại hắn được điều đến làm việc dưới trướng Quang Lộc Huân, lương sáu trăm thạch (1 thạch = 4 quân, 1 quân = 30 cân, 1 cân = 16 lạng, bởi vậy mới có câu kẻ tám lạng người nửa cân). Tuy rằng quan chức không hiển hách như các thế gia khác nhưng Phỉ Mẫn lại có quyền tấu trực tiếp lên hoàng đế, cho nên cũng coi là một chức vụ quan trọng.

Phỉ Mẫn mặc bộ áo lụa đẹp đẽ, khuôn mặt nghiêm nghị có ba chòm râu dưới cằm, cơ thể hơi béo phì một chút, ăn nói cử chỉ vô cùng nhã nhặn. Hắn bước vào phòng, chẳng thèm liếc mắt nhìn Phỉ Tiềm đang cúi người chấp tay bên cạnh, đến khi phủi vạc áo rồi ngồi ngay ngắn trên ghế mới “đột nhiên” nhận ra Phỉ Tiềm đang đứng đó:

“Hiền chất, cũng đã lâu thúc phụ chưa gặp con, thân thể vẫn khỏe mạnh chứ?”

Ái chà, gọi mình là hiền chất tức là Phỉ Mẫn đồng ý chịu nói lý với mình, nếu ông ta gọi hắn là thiếu lang quân, đồng nghĩa quan hệ cả hai đã nhạt như nước ốc. Mẹ nó, lễ nghi nhà Hán lắm trò thật, nhất là gia chủ đang làm quan trong triều, hễ muốn gặp là đủ thứ chuyện phiền toái. Phỉ Tiềm rủa thầm trong lòng, tuy nhiên vẫn tao nhã thực hiện đầy đủ lễ nghi, thời này một hậu bối không được phép ngẩng đầu lên khi nói chuyện với tiền bối hoặc quan trên, trừ khi người ta cho phép, ánh mắt tối đa chỉ được nhìn đến ngực mà thôi, sau khi trả lời xong mắt phải rũ xuống đất, còn việc nhìn thẳng vào mắt nhau không phải thể hiện tôn trọng như đời sau, mà đại diện cho việc ngươi muốn đánh nhau với người ta.

Vài câu ngọt nhạt qua đi, họ cũng bàn đến việc chính. Sau khi nghe Phỉ Tiềm có ý rời khỏi Lạc Dương và xuôi dòng theo Kinh Tương để học tập, Phỉ Mẫn vuốt râu thở dài như nhớ lại thời trẻ:

“Con biết không, năm đó cha con cũng có học vấn rất cao, nghe nhiều hiểu rộng, hồi xưa từng đến tận đất Tề để trao dồi kinh sách, cũng là một giai thoại trong tộc. Có vẻ như con cũng kế thừa tính cách của huynh ấy. Nếu Tử Quân có linh thiêng, thấy con một lòng cầu học sẽ cảm thấy an ủi lắm, chỉ có điều…. nếu con muốn đi xa, vậy trăm quyển sách ở nhà do cha con để lại phải làm sao? Thế đạo bây giờ rối ren, đi xa như vậy sẽ rất dễ thất lạc, đáng tiếc thay cố gắng của Tử Quân a!”

“Thúc phụ nói có lý, mong thúc phụ chỉ điểm thêm cho hiền chất.”

“Ừ, thôi thì con cứ gửi hết sách của mình ở trong nhà thúc phụ, đợi khi nào con học thành tài rồi quay về cố hương, thúc phụ sẽ trả. Con xem, như vậy vừa giảm bớt nổi khỗ bôn ba, vừa bảo toàn được di sản do Tử Quân để lại, được chứ?”

Phỉ Tiềm trầm mặc hồi lâu. Hắn biết cái gọi là giữ dùm chẳng qua là tìm lý do tốt đẹp để nuốt luôn thư tịch nhà mình. Đại Hán mạnh mẽ hơn các quốc gia xung quanh nhờ họ xem tri thức là bảo vật vô giá, còn quý hơn cả mạng sống. Những quyển sách thẻ tre không chỉ giúp cho ngươi có học vấn, mà còn là nội tình của một gia tộc, được coi như bảo vật truyền thừa, rất nhiều đệ tử nhà nghèo hiếu học sẵn sàng trả bất cứ giá nào để đổi lấy một quyển sách. Vì vậy gia chủ Phỉ Mẫn thấy Phỉ Tiềm tuổi nhỏ dễ bắt nạt, thêm vào đó Phỉ Tiềm vẫn chưa có con, một gia chủ quyết không cho phép sở học trong nhà sa sút. Quan trọng nhất là sách vở rất đáng tiền, hắn làm gia chủ mà trong nhà chỉ chứa tầm chín trăm quyển, còn thằng nhóc khố rách áo ôm này đã một tay giữ hơn trăm quyển. Nếu chiếm được đồng nghĩa việc dòng chính nhà họ Phỉ cất giữ ngàn quyển sách, địa vị của cả họ sẽ được nâng cao vài bậc. Vốn Phỉ Mẫn thèm muốn đã lâu, đột nhiên Phỉ Tiềm lại tự đưa dê vào miệng sói, làm sao lão buông tha được?

Phỉ Tiềm nghe mà lòng đầy đắng chat, cái gọi là thế gia sĩ tộc đấy! Trong mắt họ chỉ có lợi ích của gia tộc, nhà nước hay con cháu chả là gì sất. Nhưng thôi, người ở dưới mái hiên không thể không cúi đầu. Một thằng nhóc thuộc chi thứ làm gì có quyền nói chuyện nhiều, được gia chủ đồng ý gặp gỡ đã là vinh hạnh lắm rồi. Nếu đổi lại một gia đình nghèo khó khác, khả năng họ chỉ gặp được một tên hầu hất hàm đòi hỏi.

“Con hiểu, thúc phụ có ý này không sai, nhưng…” Phỉ Tiềm biết mình tuyệt đối không thể từ chối loại chuyện này, bất quá hắn cũng phải rắn một lần, không để đám gia hỏa này coi khinh mình được. “Nhưng cha con khi còn sống thích nhất Tề Luận, mỗi ngày đều cầm đọc đến mức quên ăn quên ngủ, con bất hiếu nhìn vật nhớ người nên không đành lòng để lại, vì vậy nhất định phải mang theo bên mình.”

Haha, tưởng ông đây dễ bị ăn hiếp hả? Còn lâu! Thứ đáng giá nhất là Tề Luận ta không cho đấy thì sao? Ai cũng biết Tần Thủy Hoàng hạ lệnh đốt sách chôn Nho, tuy trên thực tế ông chỉ đốt một số sách lịch sử của 6 nước cũ và cấm nho sinh thảo luận trong triều, nhưng Nho sinh sợ hãi đã đem giấu rất nhiều sách. Theo năm tháng vật đổi sao dời, Hán Vũ Đế lại độc tôn Nho học, hủy bỏ bách gia, rất nhiều đệ tử của học phải khác phải đổi sang Nho gia, ai kiên trì ở lại đều sẽ bị giết hoặc đày đến tận biên cương. Những năm Hán mạt hiện nay, Nho gia là cách duy nhất để học sinh có thể góp mặt trong triều, mà Nho học lại lấy Luận Ngữ làm đầu. Vốn Luận Ngữ được hình thành từ thời Chiến Quốc, kết hợp cả truyền miệng lẫn chép tay nên đôi khi có một số chỗ khác biệt. Những năm cuối của nhà Tây Hán, thầy của Hán Thành đế là Trương Vũ tham khảo [Lỗ Luận] và [Tề Luận], sau đó dùng tài học của mình viết ra 21 thiên [Trương Hầu Luận]. [Tề Luận] trong tay Phỉ Tiềm chỉ là tàn quyển do cha hắn lúc đi học ở Tề Quốc thu thập được, nhưng trong mắt Nho gia thứ này giá trị liên thành, bỏ ngàn vàng cũng chưa chắc có.

“Ặc, chuyện này….”

Tay Phỉ Mẫn run lên, lão còn lâu mới chịu bỏ Tề Luận, nhưng Phỉ Tiềm đang lấy hiếu đạo ra giảng giải, làm sao lão có thể vị phạm tư tưởng đạo đức của Nho gia, đẩy Phỉ Tiềm vào con đường bất hiếu bất nghĩa?

“E hèm, thúc nghĩ…con giữ lại bên người năm ba quyển cũng được rồi, sách đó.. con xem…”

Phỉ Mẫn vẫn chưa bỏ ý định, nhưng lão nói khô nước bọt Phỉ Tiềm lại sống chết lắc đầu. Thôi kệ, lão cũng kiếm được đến tay rất nhiều thư tịch, làm quá sẽ không tốt, nói gì thì nói Phỉ Tiềm vẫn mang dòng máu nhà họ Phỉ, có chuyện không hay xảy ra sẽ làm người khác chê cười gia đạo.

“Đúng rồi, khi nào con định khởi hành?”

“Con định tranh thủ đi sớm về sớm, ngặt nỗi nhà họ Thôi có mời con đến gặp, sợ là có chút chuyện vặt, sau khi xong việc chắc tuần sau sẽ khởi hành, đến lúc đó con sẽ bẩm với thúc phụ.”

Ý tứ rất rõ ràng, nhà họ Thôi đang làm phiền ta, chưa giải quyết xong thì ta không đi được, nếu như ngươi có thể xử lý, vậy thì giỏi lắm mười ngày sau ta xách hành lý lên đi luôn.

“Nhà họ Thôi ở phía bắc Lạc Dương à? Haha, ta cũng có chút giao tình với họ, để ta nói chuyện xem sao. Lần này hiền chất phải đi xa, thúc phụ cũng không có gì quý giá tặng cho con, nên đành chuẩn bị vài thứ tạm bợ, mong con lên đường bình an.”

Lão mỉm cười thầm nghĩ, cứ tranh thủ đi sớm rồi đưa hết sách đây, phiền phức của ngươi ta sẽ xử lý, cầm chút tiền coi như đặt cọc là được. Thế là Phỉ Tiềm cầm 500 lượng vàng rời khỏi nhà họ Phỉ. Đây cũng là chỗ bi ai của chi thứ, kể cả lần này Phỉ Tiềm không đáp ứng, Phỉ Mẫn cũng sẽ độc đoán quyết định, đến lúc đó sẽ không vui vẻ như bây giờ đâu. Vì vậy kết quả Phỉ Tiềm của chi thứ giao ra sách quý đổi lấy tự do và sự bảo hộ của gia chủ nhà họ Phỉ. Nếu như tương lai Phỉ Tiềm không có gì nổi trội, đồng nghĩa tất cả sách vở nhà hắn một đi không trở lại. Đương nhiên trường hợp Phỉ Tiềm có một ngày cá chép vượt long môn, hắn sẽ nhận lại gấp đôi những gì bỏ ra.

Thế gia sĩ tộc là vậy đó, gia chủ có quyền lợi rất cao đồng thời cũng có trách nhiệm dẫn đầu toàn gia tộc phát triển, các chi thứ sẽ trở thành nguồn tài nguyên để gia chủ bóc lột. Tất nhiên nếu gia chủ là loại dởm đời, các bậc tiền bối đức cao vọng trọng trong nhà sẽ cử hành hội nghị trục xuất gia chủ, tuyển chọn một người trong những chi thứ lên nắm quyền. Tài sản của gia chủ cũng sẽ bị người ta chia chác nhau. Dưới bộ mặt tao nhã lễ độ đều là sự giả dối và khắc nghiệt.